Dziś przyjrzymy się stylowi, który rozbłysnął w szalonych latach dwudziestych XX wieku. Połączył estetykę minionych epok z modernizmem. Czerpał z klasycyzmu, inspirował się Dalekim Wschodem, osiągnięciami Azteków czy starożytnym Egiptem. Zapisał się w historii jako styl, który zapoczątkował sztukę użytkową. Jest niezwykle charakterystyczny, ale trudno ująć go w ramy. To chyba już jasne, że dzisiejszy post będzie dotyczył art deco.
Trochę historii
Przyjmuje się, że styl rozwijał się w latach 1919-1939. Jednak warto wiedzieć, że wiele dzieł art deco powstało jeszcze przed I Wojną Światową, a także w jej trakcie. Nie zakończył się też równo z wybuchem II Wojny Światowej. Panuje powszechna opinia, że rozkwit tego stylu, a właściwie sztuki, miał miejsce w latach 20. XX wieku.
Okres, na który przypada czas największej świetności art deco, w pewien sposób tłumaczy jego niezwykłość. Ludzie doświadczeni strasznymi, długimi latami I Wojny Światowej pragnęli żyć. I to pragnienie życia, a także wielki skok cywilizacyjny, rozwój sztuki, nauki oraz kinematografii stworzył niepowtarzalny klimat szalonych lat 20. XX wieku. Był to też czas, w którym nikt nie przeczuwał kolejnej, jeszcze mroczniejszej wojny. I właśnie w tej atmosferze wielkiego optymizmu i rozkwitu cywilizacji triumfowało art deco.
Styl egalitarny i elitarny jednocześnie
O art deco można powiedzieć bardzo wiele, ale nie sposób go jednoznacznie sklasyfikować. Był połączeniem wielu nurtów. Z jednej strony dążył do uporządkowania przestrzeni, z drugiej znaleźć w nim można wiele form asymetrycznych. Czerpał inspiracje z wielu kultur, odzwierciedlał ówczesne fascynacje (np. wzmożone zainteresowanie starożytnym Egiptem). Był sztuką dla wybranych (a co za tym idzie zamożnych), którzy otaczali się niezwykłymi przedmiotami, wykonanymi ze szlachetnych materiałów. Z czasem stał się dostępny dla ogółu: zaczęto masowo produkować meble i sprzęty art deco z tworzyw sztucznych, a następnie sprzedawano je w niskich cenach.
Luksus i funckcjonalność
Wnętrza w stylu art deco są niezwykle szykowne i jednocześnie zaskakująco nowoczesne. Ówcześni projektanci mebli chcieli połączyć elegancję poprzednich epok z funkcjonalnością i trwałością. Wiązało się to ze zmianami, które zachodziły w układzie mieszkań i domów – wnętrza stawały się coraz mniej reprezentacyjne i coraz mocniej odzwierciedlały realne potrzeby mieszkańców. W tamtym okresie oddzielano sypialnie od sfery towarzyskiej, łączono jadalnie z salonem – do tej pory pokojem wyłącznie gościnnym. W naturalny sposób zmiany obejmowały również wyposażenie domu, z tym że w art deco przedmioty użytku codziennego graniczyły ze sztuką (w pełni) użytkową.
Meble na wysoki połysk
Stylowi nie można odmówić wysokich walorów estetycznych. W art deco meble zdobiono intarsjami i inkrustacjami. Popularne było stosowanie czeczotki. Meble wykonywano z egzotycznych, cenionych gatunków drzew. Ich powierzchnie lakierowano lub polerowano, co sprawiało, że oryginalne ułożenia słoi drzewa były wyrazistsze. Do dekorowania używano również takich materiałów jak prawdziwa skóra (do najbardziej luksusowych mebli wykorzystywano skórę węża lub rekina), kość słoniowa, masa perłowa, srebro, pozłacany brąz. Meble cechowała wysoka jakość wykonania i solidność.
Fantazyjne kształty i barwy
W art deco połączenia zdobień właściwych dla dawnych epok i modernizmu zdają się być oczywiste i naturalne. Zarówno krzesło o lekkiej budowie, wykonane z tworzyw sztucznych, pozbawione zdobień, na cienkich i chromowanych nogach, jaki i ciężka, skórzana sofa z rozchylającymi się jak kwiat oparciami są dziełami z nurtu art deco. W dodatku doskonale oddającymi jego ducha.
Zwykle meble art deco są bardzo masywne, mają opływowe, zaokrąglone, geometryczne kształty. Przybierają także kubiczne formy. Czasem przypominają strzeliste drapacze chmur o schodkowej formie, niektóre są fantazyjne zygzakowate. Najczęściej te duże, ciężkie meble opierają się na smukłych nogach, niekiedy wygiętych w łuki. Typowe dla art deco są także nogi przypominające kloce.
Meble dla mas były pozbawione zdobień, charakteryzowała je lekka, nowoczesna konstrukcja. Mimo, że były dużo tańsze, wyglądały estetycznie oraz wyróżniała je funkcjonalność.
Kolory typowe dla art deco są bardzo żywe, inspirowane dziełami fowistów. Ten styl kochał również kontrasty – bardzo popularna była wówczas np. podłoga w czarno-białą szachownicę. Modne były także tapety, najlepiej w geometryczne wzory.
Niezwykle cenne i cenione antyki
Antyczne meble w stylu art deco są bardzo popularne. W związku z tym, że często tworzono je ręcznie, ze szlachetnych materiałów, dzisiaj niektóre osiągają zawrotne ceny. Warto pamiętać, że meble art deco to niezwykłe antyki. Są doskonałym połączeniem inspiracji wieloma kulturami, minionymi epokami i modernizmem.Wnętrza zaaranżowane w duchu tego stylu są zaskakująca nowoczesne, a jednocześnie eleganckie i nawiązujące do klasycystycznej symetrii, harmonii i oszczędności dekoracji. Sprawia to, że aranżacje wnętrz w duchu art deco są jednymi z najtrudniejszych – wymagają przemyślenia każdego szczegółu i mozolnego dobierania do siebie sprzętów i dekoracji.
Antyki art deco pięknie komponują się także z minimalizmem. Oszczędne formy mebli tego nurtu doskonale wpisują się we właściwą dla minimalizmu prostotę i użyteczność.
Art deco można cenić, albo.. bardzo cenić. Trudno przejść obok niego obojętnie, szczególnie że niesie za sobą skojarzenia związane ze wspaniałymi latami 20. XX wieku, czaruje bogactwem, pięknem, a także niczym nieograniczoną twórczością. A jego rozkwit z dzisiejszej perspektywy zdaje się być ulotną chwilą szczęścia i luksusu w strasznych czasach, które zapisały się na kartach historii ludzkości.