Święta zbliżają się wielkimi krokami. To najwyższy czas, by zaplanować kolację wigilijną, zadbać o odpowiednią dekorację domu czy upiec tradycyjne pierniki. W poniższym wpisie podpowiemy co zrobić, by w naszych wnętrzach nie tylko antyki w tym magicznym czasie przypominały o minionych czasach i pięknych, polskich zwyczajach związanych z Bożym Narodzeniem.

Chociaż w religii chrześcijańskiej najważniejszym świętem jest Wielkanoc, dla większości Polaków to właśnie Boże Narodzenie jest tym najbardziej wyczekanym okresem. Co jeszcze ciekawsze: w większości krajów kluczowym dniem jest Boże Narodzenie (25 grudnia). Z kolei w polskiej tradycji to właśnie Wigilia (czyli czuwanie) ma największe znaczenie.

Oczekiwanie na gwiazdkę

Zgodnie z tradycją, kolację wigilijną rozpoczynamy dopiero po zapadnięciu zmroku i pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdki – która ma symbolizować gwiazdę Betlejemską, którą dostrzegli Trzej Królowie. Zwyczaj ten sprawia, że wspólny czas przy wigilijnym stole jest wyjątkowy i wyczekany. To właśnie po dostrzeżeniu gwiazdki bliscy mogą obdarowywać się prezentami. Zanim zasiądziemy do kolacji, zgodnie z tradycją powinniśmy odczytać Ewangelię i zmówić wspólną modlitwę. Potem nachodzi czas na łamanie się opłatkiem oraz składanie życzeń.

Symboliczne potrawy

Tradycja nakazuje, by na wigilijnym stole znalazło się dokładnie 12 potraw. Wg staropolskich wierzeń każda z nich jest symboliczna. Wśród wigilijnych dań wymienić można zupę grzybową czy kapustę z grzybami. Kolejnym typowo wigilijnym daniem jest barszcz z uszkami: zupa powstaje na wywarze z zakwasu buraczanego i suszonych grzybów. Z kolei uszka wypełnione są grzybami. Grzyby nie są przypadkowe, bowiem wg ludowych wierzeń są one związane ze zdrowiem i siłą. Inną potrawą wigilijną jest kompot z suszu jabłek, gruszek czy śliwek. Taki napój miał gwarantować zdrowie, miłość i odpędzać złe moce. Charakterystycznym wigilijnym daniem-deserem jest kutia, która z kolei miała (z pomocą maku) zapewnić domownikom bogactwo. Na Wigilii nie powinno zabraknąć także ryb, które traktowano jako „mięso postne”.

Fot. Antyczna jadalnia

Zwyczaje wigilijne

W czasie Wigilii kluczowy jest oczywiście duży stół nakryty obrusem, pod którym ukryte jest sianko – nawiązujące do trudnych warunków, w jakich przyszedł na świat Jezus. Stół powinien być także udekorowany świecą. Wg staropolskich zwyczajów to nie choinka, ale podłaźniczka, czyli wierzchołek jodły czy sosny zawieszony pod sufitem, była kluczową dekoracją świąteczną. Zgodnie z tradycją powinniśmy również zostawić jedno puste miejsce dla niezapowiedzianego gościa.

Więcej o tradycjach związanych ze świętami Bożego Narodzenia w artykule: Jak spędzić czas przed świętami – w duchu (staro)polskich tradycji?