Czym różni się inkrustacja od intarsji? Czy jajownik i kanefora mają jakiś wspólny mianownik? Jak wyglądały kanelury i gdzie możemy je zobaczyć? Zapraszamy do kolejnej części słownika pojęć:

Inkrustracja

To technika zdobienia znana już w starożytnym Egipcie i Mezopotamii. W Europie stała się bardziej znana we Włoszech, w epoce średniowiecza, a prawdziwą popularność osiągnęła w XVII i XVIII wieku we Francji.

Fot. Komoda Boulle z ok. 1860 roku

Na czym polega inkrustracja? To sposób zdobienia np. mebli poprzez wykonywanie wgłębień w podłożu i wypełniania ich płytkami z innego, zwykle cenniejszego materiału. Do inkrustracji wykorzystuje się np. kość słoniową, metal czy masę perłową. Płytki tworzą wzory (często bardzo skomplikowane) figuralne, roślinne czy geometryczne. Inkrustracja to czasochłonna i wymagająca precyzji technika.

Intarsja

To technika zdobienia podobna do inkrustracji. Jednak w tym przypadku zdobienie dotyczy tylko powierzchni drewnianych, których wgłębienia są wypełniane innymi gatunkami drewna. Aby efekt końcowy był efektowny, powierzchnia drewna i jego wypełnienie powinny się wyraźnie różnić np. kolorem czy rysunkiem słoi.

Intarsja znana była już w starożytnym Egipcie. W Europie szczególnie chętnie wykorzystywano ją we Włoszech i w Hiszpanii – w epoce renesansu. Popularna była także w okresie baroku oraz art deco.

Fot. Zgrabny stolik z intarsją na blacie z ok. 1940 roku

Jajownik

To ornament mający formę pasów, wykorzystywany w starożytnej Grecji i Rzymie. Inne nazwy jajownika to wole oczy i kimation joński.

Jak wygląda ten ornament? Jajownik to ciągła dekoracja przybierająca postać powtarzanych motywów roślinnych w formie wypukłych, owalnych liści, przeplatanych węższymi zdobieniami.

Kanefora

To podpora w formie figury kobiecej z koszem na głowie, popularna w starożytnej Grecji i Rzymie. Motyw ten wykorzystywano także w baroku czy klasycyzmie. Chociaż pierwotnie kanefora to element architektoniczny, wykorzystywano ją także w rzemiośle artystycznym czy malarstwie.

Kanelury

Zwane też kanelami czy żłobkowaniem to wyżłobienia podpór, typowe dla architektury starożytnej Grecji i Rzymu. Ten rodzaj zrobienia dodaje elementom efektu lekkości. Taki sposób zdobienia wykorzystywano także w innych epokach, np. w średniowieczu, renesansie czy klasycyzmie. Kanelury spotyka się w architekturze, a także w meblarstwie: np. na nogach stołów i krzeseł.

Fot. Kanelury na kolumnach

Kartusz

Element dekoracyjny typowy dla architektury baroku. Przyjmuje formę panelu z ozdobnym obramowaniem.