Odbity wizerunek – począwszy od kałuży, przez polerowany brąz, po posrebrzane lustra antyczne, od zawsze fascynował ludzkość. Odbiciu lustrzanemu przypisywano magiczne moce, a same lustra traktowane były jako przedmioty szczególne: świadczące o statusie społecznym, praktyczne i posiadające wysokie walory estetyczne. W poprzednim artykule przedstawiona została krótka historia luster. Czas odkryć kolejne lustrzane tajemnice.

Europejska stolica zwierciadeł

Nie wszyscy wiedzą, ale w Europie pierwszym zagłębiem lustrzanym były południowe Niemcy. To właśnie tam w XIII wieku powstawały przepiękne zwierciadła, które następnie znajdowały kupców wśród europejskiej arystokracji. Na początku wieku XIV tajniki wyrobu luster zostały przekazane weneckim rzemieślnikom, którzy nieco zmienili recepturę, dodając do masy szklanej rtęć i tym samym uzyskali piękne, wyjątkowo przejrzyste lustra amalgamatowe. Królowanie Wenecji w zakresie produkcji najpiękniejszych luster trwało aż do wieku XVII, kiedy to Ludwik XIV zapragnął mieć swój udział w tworzeniu zwierciadła idealnego. Na jego zaproszenie do Francji zjechali weneccy rzemieślnicy, którzy wraz z fachowcami francuskimi pracowali nad ulepszeniem techniki wyrobów luster, a wraz z powstaniem nowej receptury, we Francji powstały Huty Szkła. Produkowane zwierciadła francuskie powoli wyparły z rynku lustra weneckie.

Fot. lustro z konsolą w stylu rokoko, do kupienia TUTAJ

Szyba jak lustro

Wiemy już, że to właśnie Wenecja przez wiele wieków uznawana była za stolicę zwierciadeł. Jednak pod pojęciem lustro weneckie, zwykle rozumiemy dość szczególne lustro – takie, które z jednej strony odbija obraz, a z drugiej jest przezroczyste jak szyba. Jak tak naprawdę działa lustro weneckie? Jego tajemnica tkwi z bardzo cienkiej warstwie metalu, która z jednej strony pokrywa szybę. Aby zobaczyć efekt lustra weneckiego, należy szybę z cieniutką warstwą metalu zamocować między pomieszczeniem bardzo jasnym i bardzo ciemnym. Wtedy w pomieszczeniu jasnym szyba będzie pełnia funkcję lustra – odbijając światło, czyli obraz. W przyciemnionym pomieszczeniu szyba także będzie odbijała światło, ale w ilości niemożliwej do wychwycenia przez ludzkie oko. Podobny efekt można zaobserwować wyglądając przez okno wieczorem: jeśli mieszkańcy domu zapalą światło, w szybie widzą własne odbicie, za to wnętrze mieszkania będzie doskonale widocznie na zewnątrz.

Antyczne lustra czy współczesna interpretacja?

Początkujący pasjonat antyków może mieć duży problem z odróżnieniem oryginalnego lustra antycznego, od nowego – stylizowanego. Co warte uwagi: ocenę wieku lustra powinno się opierać najpierw na wrażeniach słuchowych, potem na ocenie wyglądu lustra. Delikatnie uderzając powierzchnię oryginalnego, wiekowego zwierciadła, usłyszymy charakterystyczny metaliczny dźwięk. Ponadto antyczne lustra są cięższe od stylizowanych. Należy zawsze też bacznie przyglądać się tyłowi lustra – jeśli jest oryginalnie zapieczętowane, to znak, że najpewniej tafla lustra nie została wymieniona na nowszą.

Antyczne lustro – inwestycja kontra sentyment

W wyniku niełaskawej dla Polski historii, na rynku antyków trudno zdobyć lustra sprzed XIX wieku. Za to luster z wieku XIX i XX nie brakuje. Cena lustra, tak jak innych antyków, zależy od okresu z jakiego pochodzi lustro, a także od ogólnego stanu antyku (bierze się pod uwagę zarówno taflę, jak i ramę). Jeśli twórca lustra jest znany i ceniony, oczywiście wpływa to na wartość zwierciadła. Możliwe jest wypełnienie antycznej ramy taflą lustra, stylizowaną na starą, jak i odwrotnie: oprawienie tafli lustra ramą naśladującą dawne wzornictwo, ale co oczywiste – wartość takiego przedmiotu jest dużo niższa.

Sam rynek antyków średnio sprzyja lustrom, bowiem są one dość rzadko kupowane, a ich ceny nieczęsto osiągają zawrotne kwoty. Jednak nie sposób wyobrazić sobie mieszkania wypełnionego antykami, bez eleganckiego, pięknego lustra, w którym przeglądali się nasi przodkowie. W tym sensie wartość sentymentalna luster, może być tak samo wysoka, jak i wartość rynkowa,  ich obecność mieszkaniu jest czymś oczywistym.