Secesja, jak wiele wielkich stylów, powstała z buntu wobec zastanych ram estetycznych i wartości wyznaczających kierunek sztuki. W jej przypadku był to jednak bunt totalny, a w zasadzie oderwanie od wówczas panującego akademizmu, co znalazło odbicie w nazwie – słowo secesja pochodzi od o łacińskiego secessio, oznaczającego oddzielenie.

Trochę historii

W 1892 r. w Monachium zebrało się około stu twórców, którzy mieli dość estetyki i założeń historyzmu i eklektyzmu, pragnących zerwać ze sztywnym i konserwatywnym akademizmem w sztuce. To właśnie Ci niepokorni i odważni artyści odeszli od Monachijskiego Zrzeszenia artystów, tworząc Secesję Monachijską. Za nimi poszli kolejni twórcy, powołując do życia np. Secesję Berlińską, Secesję Wiedeńską i wiele innych odłamów secesji. Głównym celem twórców-buntowników było rozpowszechnienie piękna nie tylko w architekturze, rzeźbiarstwie czy malarstwie, ale też w sztuce użytkowej.

Fot. Stolik niciak secesja

Wiele odsłon secesji

Secesja jest wyjątkowo różnorodnym stylem – nic dziwnego, powołała do życia wiele grup artystycznych, które miały jeden wspólny cel – rozpowszechnienie piękna nie tylko w architekturze, rzeźbiarstwie, malarstwie, ale i w sztuce użytkowej i jednocześnie działały na własnych zasadach, zrywając z konserwatywnym akademizmem. Czym charakteryzują się nurty secesji z różnych państw? Kim są ich czołowi przedstawiciele?

Fot. Barek secesyjny

Secesja w Anglii

Czołowym przedstawicielem secesji angielskiej był Aubrey Vincent Beardsley – rysownik i grafik, który inspirował się m. in. malarstwem Michała Anioła czy drzeworytem japońskim. Jego dzieła wyróżniał linearyzm i płaszczyznowość, a także momentami karykaturalna deformacja. Z kolei jednym z pierwszych artystów secesyjnych w Anglii był Arthura H. Mackmurdo – jeden z twórców ruchu Arts and Crafts.

Fot. Tapeta wykonana przez Johna Henry’ego Dearle, typowa dla angielskiej secesji

Sam ruch Arts and Crafts Movement, postulujący przeciwstawienie się przemysłowej produkcji, uwielbiający ozdobność i czerpiący z estetyki neogotyckiej, miał wielki wpływ na sztukę w Europie i Ameryce.

Secesja w Hiszpanii

Flagowym nazwiskiem hiszpańskiej secesji jest oczywiście Antoni Gaudí, a dziełem jego życia jest Sagrada Família – kościół w stylu secesyjnym, który zdumiewa niezwykłymi rozwiązaniami architektonicznymi, mającymi naśladować żywy organizm. Sam Gaudi czerpał swoje inspiracje ze świata przyrody.

Fot. Sagrada Família

Secesja w Polsce

W Polsce secesja występowała w okresie Młodej Polski. Prąd ten co prawda przejawiał cechy secesyjne, ale nie można traktować go jako polskiej odmiany secesji. Za głównego przedstawiciela secesji w Polsce uznaje się Stanisława Wyspiańskiego. Ponadto w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach europejskich, także powstał ośrodek promujący sztukę rzemiosła, o nazwie Towarzystwo Polska Sztuka Stosowana.

Fot. Róże, Stanisław Wyspiański

Secesja we Francji

Głównymi ośrodkami secesji francuskiej był Nancy oraz Paryż, gdzie tworzył najważniejszy przedstawiciel francuskiego Art Nouveau, Hector Guimard.

Fot. Secesyjny kabinet wg. projektu Louis Majorelle

Secesja w Szkocji

W Szkocji secesja rozwinęła się w wyjątkowym kierunku, bowiem wykorzystywała oszczędność form, jasne barwy oraz łączyła linie faliste z prostymi. Głównym przedstawicielem szkockiej secesji był Charles Mackintosh – projektant, architekt oraz malarz. Antyki, które powstały wg. jego projektów, odznaczają się surowymi, geometrycznymi kształtami i smukłą bryłą.

Fot. Krzesło zaprojektowane wg. pomysłu Charlesa Mackintosha, źródło zdjęcia: Wikipedia

Wobec secesji trudno przejść obojętnie: nawet jeśli nie docenia się jej estetyki czy różnorodności nurtów, nie można odmówić jej jednego: to właśnie ten styl na zawsze odmienił sztukę, oddając jej wolność. Więcej o secesji można przeczytać w artykule: Secesja w obronie piękna.