Śląska porcelana

Wśród polskich kolekcjonerów panuje moda na niemiecką porcelanę – szczególnie lubiana jest marka Rosenthal. Nie można odmówić jej walorów estetycznych, jakości czy ciekawej historii, ale przecież nasza, polska porcelana, także warta jest uwagi. Dlaczego, wzorem Francuzów, czy Anglików, nie doceniamy rodzimych manufaktur?

Historia antycznej porcelany w Polsce

Polska to potencjalny raj dla miłośników porcelany: możemy zdobyć tutaj dzieła z Ćmielowa, Wałbrzycha czy Chodzieży. Co więcej, to Śląsk wiódł prym w produkcji porcelany, a za opracowaniem receptury europejskiej porcelany stał hrabia Ehrenfried Walter von Tschirnhaus, urodzony na terenie dzisiejszych Sławnikowic, obok Zgorzelca. W 1820 roku, w Wałbrzychu, postała pierwsza manufaktura porcelany na Śląsku, która ze względu na duże zapotrzebowanie na porcelanę, szybko się rozwijała. 100 lat później, na Górnym Śląsku, w Roździeniu (obecnej dzielnicy Katowic – Szopienice-Burowiec), postała kolejna, kultowa manufaktura: Porcelana Śląska.

Fot. Roździeń na starej pocztówce

Górny Śląsk zagłębiem porcelany

Historia Śląskiej Porcelany była bardzo barwna: początkowo fabryka zajmowała się produkcją elementów wykorzystywanych w elektrotechnice. W samym 1920 roku dwukrotnie zmieniła właścicieli, a tym samym nazwę: z Oberschlesische Porzellanfabrik Gebhard & Barabasch na Czuday Werke G.m.b.H., potem nazwaną ją Elektroporcelaną S.A.. Zaledwie 3 lata od jej powstania, ponad połowę udziałów fabryki przejęli spadkobiercy Georga von Giesche. Dzięki nim fabryka przeszła modernizację, rozrosła się i została mianowana Fabryką Porcelany Giesche. Następnie firma przeszła w ręce amerykańskiego koncernu.

Fot. Porcelanowy serwis deserowy z manufaktury Bogucice Fabryka Porcelany (1952- 1993)

Kolejne wielki zmiany dla Śląskiej Porcelany przyniosły lata 30. XX wieku. Wtedy to fabryka nawiązała współpracę z Alojzym Kołodziejem, dzięki któremu powstały kultowe dla fabryki serwisy, takie jak „Katowice” czy „Krystyna”. Po wybuchu II Wojny Światowej fabryka została przejęta przez niemiecki zarząd. Co warte uwagi, dopiero wówczas zrezygnowano z produkcji porcelany elektrotechnicznej. Fabryka została też dofinansowana. Po 1945 roku, powróciła w ręce Polski. W roku 1952 zmieniła nazwę na: Fabryka Porcelany„Bogucice” w Katowicach i „zerwała” z dawną historią na rzecz socjalistycznych wzorców. Po modernizacji w 1972 r. zwiększono produkcję, co skutkowało eksportem katowickich wyrobów na cały świat.

Fot. Serwis deserowy z manufaktury Bogucice Fabryka Porcelany

W 1993 r. fabrykę wykupiła spółka „Porcelana Śląska”. Powstał wtedy znany fason „Lolita”, za którego Śląska Porcelana otrzymała nagrodę „Skrzydła Merkurego”. Większość porcelany była eksportowana. 2009 r. był smutnym momentem w historii Śląskiej Porcelany – wówczas fabryka zakończyła produkcję.

Śląska Porcelana dziś

Obecnie na terenie dawnej fabryki działa Fundacja Giesche, która zdobi i sprzedaje porcelanę. Chociaż dorobek Śląskiej Fabryki zasługuje na uwagę, trudno powiedzieć, że jest dzisiaj dumą Polski czy nawet regionu. Sytuacji nie pomaga fakt, że w 1952 zniszczono całą dotychczasową, zawierająca nazwiska twórców, fasony czy modele dokumentację.