Epoka baroku trwała od końca XVI wieku do połowy XVII w. Kolebką tego stylu są Włochy, ale wielbiciele antyków zwykle kojarzą go z francuskimi ludwikami. Barok we Francji rozpoczął się wraz z epoką ludwika XIII, a pełną dojrzałość osiągnął w okresie panowania Ludwika XIV. Francuska regencja to z kolei okres przejściowy między barokiem a stylem rokoko. Warto pamiętać, że w Anglii barok nosi nazwę stylu Williama i Marii i trwał od 1666 r. do 1713 r.

Epoka baroku była obecna w ówczesnej architekturze, sztuce oraz meblarstwie. To z czym dzisiaj kojarzymy barok, to przede wszystkim dekoracyjność (dla wielu określana mianem przesadnej), nietypowe bryły, kontrastowe formy oraz wykorzystywanie iluzji optycznych. Zwieńczeniem baroku było rokoko, które dla wielu historyków sztuki jest już odrębnym stylem.

Jak barok wpłynął na meblarstwo?

Markieteria

Ta sztuka zdobienia mebli rozwinęła się w okresie baroku i wyparła wcześniej modny relief. W tamtym okresie w tej technice zdobienia wykorzystywano nie tylko szlachetne gatunki drewna, ale także inne cenne materiały, takie jak kość słoniowa czy masa perłowa.

Ornamenty

Niezwykle popularne w barokowym meblarstwie były motywy roślinne i kwiatowe, np. liście akantu. Wykorzystywano także dekoracje w formie wstęgi, girlandy, symbole królewskie. Inspiracje czerpano również z wcześniejszej epoki, renesansu. Chętnie wykorzystywano np. ornamenty w formie perełek.

Nowe meble

Barok wniósł do meblarstwa nie tylko niezwykłe elementy dekoracyjne. To w tym okresie powstały nowe meble: np. komody z szufladami, szyfoniery (czyli węższe i wyższe od tradycyjnych komód meble do przechowywania m.in. bielizny) i sekretery. Nowością były szafy jedno i dwukondygnacyjne. Rewolucja nie ominęła także mebli do siedzenia: w epoce baroku powstały berżery i markizy, czyli szerokie, dwuosobowe fotele.

Materiały

Barok można nazwać epoką orzecha: to ten gatunek drewna dominował w meblarstwie. Często spotykany był także orzech, klon oraz sosna. Jeśli chodzi o materiały, to w baroku wykorzystywano całe ich bogactwo: od oryginalnej laki, po kamienie półszlachetne, takie jak agat czy onyks, przez marmur, alabaster. Fotele obijano aksamitem, gobelinem, haftowanymi tkaninami lub skórą wytłaczaną złotem.

Fot. Fotel z ok. 1910 roku

Czy barok rozwijał się tak samo w całej Europie?

Barok rozwijał się niejednolicie: we Francji i Włoszech przyjął bardzo reprezentacyjny, pełny przepychu charakter. Antyki z tego okresu zdumiewają bogactwem zdobień i niezwykłością form.

W Holandii i na północy Niemiec barok poszedł w kierunku większej prostoty, a motywy dekoracyjne opierały się tam głównie na elementach stolarskich. Z kolei barok w Anglii początkowo czerpał z osiągnięć francuskich, wykorzystywał też holenderską prostotę, by z czasem wykształcić swój własny, charakterystyczny styl o subtelnych dekoracjach.