Styl polski kojarzy nam się zwykle ze stylem dworkowym lub wiejskim. W poniższym artykule skupimy się jednak na regionalnym, niemniej polskim stylu zakopiańskim.

Styl zakopiański powstał dzięki ambicji Stanisława Witkiewicza, który pragnął stworzyć podstawy nowoczesnej, polskiej architektury. Inspirował się on przy tym barwną, charakterystyczną sztuką Podhala.

Czy wyróżnia się styl zakopiański?

Styl zakopiański znalazł odbicie głównie w architekturze. Za sprawą Witkiewicza powstały wille i inne budowle inspirowane tradycyjnym, góralskim budownictwem, które wyróżniają m.in.:

• Spadziste dachy
• Podmurówki z kamienia
• Pazdury na szczycie dachu (np. w formie tulipana)
• Słoneczka (wąskie listwy przybijane promieniście), ozdabiające okna i drzwi
• Werandy i tarasy, nazywane przyłapami
• Ściany domów wykonane z płazów ciętych na pół

Styl dworkowy to nie tylko architektura, ale także antyki, ubrania, zastawy, instrumenty czy ozdoby. W tym miejscu warto mieć na uwadze, że Witkiewicz w swych projektach mebli łączył nie tylko wpływy zakopiańskie, ale też inspiracje czerpane ze stylu secesyjnego, tworząc bogate, przestylizowane formy mebli i innych sprzętów (np. muzycznych).

Kim był Witkiewicz?

Stanisław Witkiewicz był człowiekiem wielu talentów: malował, projektował budynki, pisał, był teoretykiem sztuki. W latach młodości studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu oraz Monachium. W 1980 roku przeprowadził się do Zakopanego, gdzie oczarowała go tamtejsza sztuka ludowa. To zainspirowało go do stworzenia stylu zakopiańskiego.

Budynki zaprojektowane przez Witkiewicza to m.in.:

• Willa „Kolina”
• Willa „Oksza”
• Willa „Pod Jedlami”
• Budynek Muzeum Tatrzańskiego
• Kaplica na Jaszczurówce

Gdzie odnajdziemy echo stylu zakopiańskiego?

Styl zakopiański był próbą stworzenia polskiego stylu narodowego. Chociaż Witkiewicz był zdania, że elementy architektury i sztuki typowe dla Podhale są „rdzennie polskie”, styl zakopiański, wraz ze spadzistymi dachami, kamiennymi podmurówkami oraz dekoracjami snycerskimi z motywami typowo góralskimi odnajdziemy głównie na Podhalu. Co więcej, projekty mieszkalne, które wyszły spod ręki Witkiewicza, które stworzył Witkiewicz, skierowane były głównie do zamożnej części społeczeństwa i obejmowały wygodne wille.