Meblarstwo wydaje się dość męską dziedziną, wymagającą nie tylko wysokorozwiniętego zmysłu estetycznego, ale także manualnych umiejętności i zacięcia konstruktorskiego. Nawet nazwy stylów w meblarstwie, z kilkoma wyjątkami, najczęściej zapożyczano od imion i nazwisk władców lub twórców. Jednak jeden z nurtów w meblarstwie okazał się zupełnie wyjątkowy, bo bardzo… kobiecy! Jaki to styl?

Trochę historii

Przesadny przepych, połączony ze sztywną etykietą i monarchią absolutną Ludwika XIV, zaczął męczyć społeczeństwo francuskie. Wystawne bale i ogromny, drogi w utrzymaniu dwór Króla Słońce spotykały się z coraz bardziej otwartą krytyką. Francuzi zapragnęli odetchnąć, uciec od teatralności życia narzucanej przez Ludwika XIV. Regencja Filipa Orleańskiego wreszcie przyniosła wyczekiwane zmiany, ożywiła sztukę, rozluźniła obyczaje i dała początek kontrowersyjnemu, pełnemu zmysłowości rokoko.

Za tą rewolucją kulturalną-społeczną stał nie tylko Filip Orleański, ale także kobiety. To one wpłynęły m.in. na na zastąpienie sztywnych, wystawnych balów nowymi, dużo swobodniejszymi formami życia towarzyskiego. One też miały swój udział w powstaniu tzw. salonów, czyli kameralnych miejsc, tworzących przestrzeń dla inspirujących dyskusji.

Źródło zdjęcia: pinterest.com

Największy rozkwit rokoko nastąpił w okresie panowania Ludwika XV i nurt ten przyjął nazwę od jego imienia. W tamtym czasie rokoko stało się popularne także poza granicami Francji: w Prusach, Bawarii, Austrii, Czechach, Polsce czy Rosji.

Barok czy nie barok

Większość badaczy sztuki zgadza się co do teorii, że rokoko było zwieńczeniem baroku. Nie można jednak zapomnieć, że rokoko wyrosło ze sprzeciwu dla przesadnego przepychu, bogactwa i teatralności właściwej dla stylu barokowego.

Nie do końca znane jest pochodzenie określenia rokoko. Możliwe, że jest ono związane z tzw. rocaille, czyli ornamentem bardzo popularnym w tej epoce.

Fot. Ornament rocaille

Kobiece antyki

Rokoko zrodziło się w atmosferze radosnej zabawy, błyskotliwych dyskusji na wysokim poziomie i rozwiązłości obyczajowej. Sztuka w takim duchu musiała być zmysłowa, ale też pozbawiona z wyniosłości i sztuczności właściwej dla baroku. Co oczywiste – zmiany jakie zaszły w życiu towarzyskim wymagały nowej aranżacji wnętrz – uwzględniającej potrzebę intymności. Nic więc dziwnego, że ogromne, pałacowe meble antyczne z czasów Ludwika XIV nie pasowały do ówczesnego życia.

W okresie rokoko wnętrza domów zmieniły swój charakter na mniej oficjalny. Zmienił się także ich układ – powstało więcej mniejszych pokoi o różnym przeznaczeniu – np. do pracy, muzyki itp. Jednym z najbardziej niezwykłych i charakterystycznych pomieszczeń był buduar – pokój dla kobiet. Co zrozumiałe, buduary wyposażone były w kobiece, eleganckie meble – sekretarzyki, biurka, szafki do przechowywania listów.

Antyki w stylu rokoko są małe, lekkie i delikatne. Meble tworzą całość – poszczególne elementy przenikają się, sprawiając że konstrukcja jest niewidoczna. Charakterystyczne dla mebli z tamtego okresu są linie krzywe – wklęsłe, wypukłe, przypominające literę „S”, tworzące np. kabriolowe nóżki.

Antyczne krzesło w stylu rokoko

Najpowszechniejszym zdobieniem ówczesnych antycznych mebli było fornirowanie. Do dekoracji wykorzystywano także snycerkę i intarsję. W tamtym okresie modne były motywy sztuki wschodniej, co przejawiało się np. ozdabianiem mebli laką.

Rokoko wniosło do wnętrz niewymuszoną, subtelną elegancję, a także wygodę. Antyki w duchu rokoko były zarówno piękne jak i komfortowe. W tej epoce zrodziły się także nowe formy meblarskie, np. łóżka tylko z górnym zagłówkiem czy sekretarzyk z opuszczanym blatem.

Znaczenie rokoko

Chociaż rokoko panowało stosunkowo krótko, odcisnęło trwały ślad w sztuce i meblarstwie. Przywróciło wnętrzom przytulność, wprowadziło asymetrię, pozwoliło żyć, a nie tylko odgrywać sztukę w wielkim przedstawieniu, ze ściśle określonymi regułami. Subtelne, kobiece i eleganckie zdobienia, dzisiaj uważane za bardzo romantyczne i estetyczne, są chętnie powielane i wykorzystywane we współczesnych wnętrzach.