Chociaż secesja narodziła się w Brukseli, to Wiedeń bywa nazywany jej stolicą. Nic dziwnego, to właśnie w tym mieście, w 1897 roku, kilkoro artystów założyło stowarzyszenie Secesji Wiedeńskiej (Wiener Sezession). Gustaw Klimt, Koloman Moser, Josef Hoffmann, Joseph Maria Olbrich, Otto Wagner i inni twórcy pragnęli zreformować szkolnictwo artystyczne, zerwać z panującym historyzmem, a także odnowić sztukę użytkową. W skrócie – postanowili oderwać się od skostniałych form i konceptów, a także zrewolucjonizować podejście do sztuki. Z jakim skutkiem?

Trochę historii

Stowarzyszenie Secesji Wiedeńskiej powstało, by oddzielić się od konserwatywnego Wiedeńskiego Domu Sztuki. Jej twórcy inspirowali się Secesją Monachijską. Artyści działający w stowarzyszeniu organizowali liczne wystawy, na których swoje prace prezentowali wybitni przedstawiciele secesji z innych państw. Ponadto stowarzyszenie wydało pismo Ver Sacrum. 6 lat po założeniu Secesji Wiedeńskiej Josef Hoffmann i Koloman Moser stworzyli Wiener Werkstätte (Warsztaty Wiedeńskie). Celem Warsztatów było połączenie pracy projektantów i rzemieślników, podnosząc znaczenie pracy tych drugich. Z czasem ze stowarzyszenia odeszli m. in. Gustav Klimt i Otto Wagner, którzy ostatecznie zaczęli tworzyć swoje odrębne kierunki sztuki.

Wiedeń z secesji słynący

Wiedeń do dzisiaj emanuje secesją. Na każdym rogu oczom mieszkańców i zwiedzających ukazują się budynki typowe dla tego nurtu, wystarczy wymienić choćby Kościół Am Steinhof czy Pocztową Kasę Oszczędnościową projektu Otto Wagnera. Jednak prawdziwym symbolem secesji wiedeńskiej jest Pawilon Secesji (Haus der Wiener Sezession) zaprojektowany przez Josepha Maria Olbricha. Budynek powstał za sprawą stowarzyszenia Secesji Wiedeńskiej. Styl nie ograniczał się tylko do architektury sakralnej oraz pożytku publicznego. Przeciwnie: łączył sztukę wysoką i niską, meblarstwo i architekturę, malarstwo i rzeźbę. Swoim zasięgiem obejmował drogie inwestycje i lokalne obiekty usługowe. Secesja wiedeńska postulowała piękno w prostej i czystej formie.

Secesja Wiedeńska

Secesja wiedeńska – cechy

W porównaniu do innych nurtów tego stylu, secesja wiedeńska była pozbawiona przepychu i bogactwa dekoracji. Charakteryzowała się wysublimowana prostotą i dbałością o detale, czym utorowała drogę nowoczesnemu designowi. Artyści tworzący w stylu secesji wiedeńskiej preferowali ornamenty geometryczne. Nawet wykorzystując motywy organiczne, dążyli raczej od ich geometryzacji. W secesji wiedeńskiej często pojawia się także motyw głowy kobiecej.

Budynki zaprojektowane w duchu secesji wiedeńskiej – jak na tamten okres – są wręcz surowe i geometryczne. Ich cechą charakterystyczną są złote kopuły, ale i one z czasem ustąpiły miejsca prostszym bryłom.

Budynek Secesji Wiedeńskiej

Antyki w tym stylu cechuje elegancja i płynne linie. Aranżacje w duchu secesji wiedeńskiej musiały być spójne: jej twórcy pragnęli zintegrować poszczególne elementy sztuki, a rzemiosłu nadać rangę dziedziny artystycznej. Z tego powodu wnętrza zachwycały pięknem, zmysłowością, dbałością o detale, a dodatkowo były praktycznie urządzone. Wszystkie nurty secesji sprzeciwiały się masowej produkcji i bylejakości.

Chętnie wykorzystywanym materiałem w okresie secesji było szkło – plastyczny i lekki materiał. Austriaccy artyści tworzący budynki w stylu secesji wiedeńskiej chętnie sięgali także po stal, tworząc z niej nowoczesne konstrukcje.

Sylwetki wybranych przedstawicieli secesji wiedeńskiej

Otto Wagner – ceniony architekt. Jest uznawany za wybitnego przedstawiciela secesji i jednocześnie ojca modernizmu. Postulował wyższość funkcjonalności nad formą, nie bał się eksperymentować z nowymi materiałami.

Otto Wagner

Joseph Maria Olbrich – architekt, ilustrator, projektant (mebli i wyrobów metalowych). Uwielbiał pudełkowe formy, a także geometryczną ornamentykę, chętnie wykorzystywał motywy koła i kwadratu. Zaprojektował m. in. dom towarowy Tietza w Düsseldorfie czy budynek Secesji Wiedeńskiej.

Joseph Maria Olbrich

Koloman Moser – zajmował się grafiką, plakatem, a także sztuką użytkową. Antyki, które zaprojektował, mają proste formy i subtelne ornamenty. Inspirowała go sztuka egipska i asyryjska.

Koloman Moser

Gustav Klimt – zdobył gruntowne wykształcenie akademickie, na początku zajmował się dekoracją, z czasem skupił się na malarstwie. Uznawany za głównego twórcę secesji wiedeńskiej. Klimt pragnął tworzyć dzieła wolne od wszelkich konwencji. Jednym z jego najsłynniejszych dzieł jest obraz Pocałunek. Klimt mocno inspirował się sztuką Azji. W malarstwie bazował na symbolach i abstrakcji, dlatego uznawany jest za prekursora malarstwa abstrakcyjnego.