Secesja to szczególny styl w architekturze i sztuce – stanowiła opozycje dla panującego historyzmu. Jej głównym założeniem było stworzenie stylu pozbawionego odniesień do osiągnięć minionych epok. W secesji wyróżnia się wiele nurtów, ale największe znaczenia miał prądy francuskie, austriackie i hiszpańskie. Aby dokładniej zrozumieć różnice między nurtami i ich znaczenie dla tego niejednorodnego kierunku, rozpoczniemy od poznania ogólnej historii i założeń secesji.

Trochę historii

Secesja rozwijała się w latach 1890-1925, ale jej rozkwit rozpoczął się dopiero od 1905 roku. Mimo, że panowała stosunkowo krótko, zrewolucjonizowała pojmowanie roli architektury. Secesja to pierwszy styl nowoczesny, chociaż niektórzy uważają, że była ona jednocześnie ostatnim, znaczącym kierunkiem w architekturze. Prekursorem secesji był ruch Arts and Crafts, nawołujący do powrotu rzemiosła oraz do tworzenia sztuki pięknej i zarazem funkcjonalnej. Ruch dążył także do zrównania różnych dziedzin sztuki, tak by każda, łącznie ze sztuką użytkową, miała podobną wartość i znaczenie.

Idee secesji

Secesja odrzucała naśladownictwo dawnych epok oraz akademickie założenia. Próbowała stworzyć własny język znaczeń, odciąć się od „bagażu” dotychczasowych osiągnięć w architekturze i sztuce. Twórcy projektujący w duchu secesji opierali się na własnym wyczuciu estetyki oraz natchnieniu. Paradoksalnie, mimo odrzucenia dorobku historycznego, bardzo duży wpływ na secesję miała sztuka japońska.

Ideą secesji było rozpowszechnienie estetyki i piękna, które miało przejawiać się nie tylko w sztuce wyższej, ale także w przedmiotach codziennego użytku. Przedstawiciele secesji chcieli, by sztuka stała się egalitarna i powszechna. Mimo to tworzono przedmioty wyrafinowane, przesadnie dekoracyjne i drogie, co z czasem stało się powodem krytyki. Styl ten zaczęto oceniać jako kiczowaty i przesadnie dekoracyjny.

Cechy typowe dla secesji

Secesje tworzyło wiele różnorakich prądów, więc nie był to jednorodny, spójny kierunek. Duże różnice w nurtach widać choćby w porównaniu secesji wiedeńskiej, znanej ze swojej prostoty, zapowiadającej modernizm, z secesją francuską, wyróżniającej się dekoracyjnością. Można jednak opisać kilka cech szczególnie charakterystycznych dla tego kierunku:

1. Ciągłe, płynne linie, widoczne zarówno w projektach budynków jak i przedmiotów.
2. Skupienie się na walorach estetycznych w tworzeniu. Styl nie ingerował w konstrukcje, pozostawiając kwestię techniczne inżynierom.
3. Bogata ornamentyka, znajdująca swoje odbicie w intarsjach, malunkach czy rzeźbieniach. Najczęściej przejawiała się motywami roślinnymi i zwierzęcymi, często przybierała kształty kwiatów, liści, piór czy owadzich skrzydeł. Kolejnym chętnie wykorzystywanym motywem były smukłe postaci kobiet. Ornamentyka secesyjna przybierała także formy geometryczne oraz abstrakcyjne.
4. Zamiłowanie dla asymetrii oraz skomplikowanych kompozycji.

Główne nurty secesji:

Francuski Art Nouveau – meble stworzone w duchu tego nurtu charakteryzowały się niespokojnymi liniami, bogatą ornamentyką nawiązująca do świata organicznego oraz asymetrią. W prądzie bardzo wyraźne były wpływy sztuki japońskiej.

Wiedeńska secesja – duży nacisk kładziono na linie proste i bryły geometryczne, szczególnie popularny był kwadrat. W mniejszym stopniu wykorzystywano natomiast ornamentykę roślinną. Secesja wiedeńska znana jest z oszczędnych form i prostoty.

Secesyjne wnętrza

Aranżacje wnętrz w epoce secesji charakteryzowały się spójnością – piękne miały być nie tylko dekoracje (ozdoby, porcelana, obrazy), ale także meble. Wszystkie elementy mieszkania musiały tworzyć harmonijną całość.

Meble secesyjne cechowały się kunsztownymi zdobieniami. Niektóre z nich dekorowane były też witrażami. Wnętrza pełne były odniesień dla świata organicznego. Dominowały jasne, pastelowe barwy, chociaż modne było także połączenie czerwieni z zielenią.

Zdobne aranżacje dopełniały misternie kute balustrady, dekoracyjne klamki, wspaniałe grafiki, piękne lampy czy zewnętrza ornamentyka.

Secesyjne antyki we współczesnych wnętrzach

Wnętrza w stylu secesyjnym stanowią wspaniałą alternatywę dla dość chłodnych, surowych, nowoczesnych aranżacji. Antyki ze skomplikowanymi zdobieniami w towarzystwie lamp z kwiatowymi wzorami, bibelotów w kształcie ważek i tapet w roślinne motywy, wspaniale sprawdzą się w domach miłośników natury. Do tego właściwa dla secesji asymetria i swoboda w urządzaniu wnętrz sprawią, że mieszkania i domy nabiorą eleganckiego, ale pozbawionego patosu charakteru.

Secesyjne wnętrza przypadną do gustu również osobom ceniącym sztukę japońską. Antyki z epoki secesji będą się pięknie komponowały ze stylistyką dalekiego wschodu.