Gotyk znalazł swoje odbicie przede wszystkim w architekturze sakralnej. Wyposażenie wnętrz w tamtych czasach było dość surowe, a przedmioty takie jak szafy, uważano za towar luksusowy. Antyki z tego okresu bazują głównie na konstrukcji skrzyniowej. I chociaż w kontekście meblarstwa gotyk nie był szczególnie przełomowy, warto wiedzieć o nim więcej. Z gotyckich form chętnie czerpano np. w epoce wiktoriańskiej, w której powstawały wyjątkowe i co ważne: dostępne dla sporej części społeczeństwa brytyjskiego antyki.

Fazy gotyku

Gotyk narodził się we Francji, w XII wieku. Dzielimy go na trzy fazy: gotyk wczesny, gotyk dojrzały oraz gotyk późny. Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym fazom tego stylu:

Gothique a lancettes

To nazwa pierwszej (wczesnej) fazy francuskiego gotyku. Charakteryzowały ją ostre łuki. Lancet, któremu ten okres zawdzięcza swoją nazwę, oznacza włócznię. Dlaczego jednak lancet? Przypominają go wysokie i zwieńczone ostrym łukiem gotyckie okna.

Fot. Lancetowe okna, źródło zdjęcia: Wikipedia, autor: Mike Quinn

Gotyk promienisty

Inaczej styl rayonnant. To dojrzała faza gotyku, która trwała we Francji od XIII do połowy XIV wieku. Dla gotyku promienistego typowa jest redukcja murów na rzecz okien, które z kolei ozdabiano wielokolorowymi witrażami. Przez ogromne okna do wnętrz budynku wpada piękne, wielobarwne światło. Dodatkowo, dzięki profilowanym rzeźbieniom oraz maswerkom, które tworzą światłocienie, wnętrza w tym stylu zyskały głębie. Typowa dla tej fazy jest także ekspozycja elementów konstrukcyjnych, np. łuków. Styl promienisty zaznaczył się mocno nie tylko w architekturze, ale też w malarstwie i rzemiośle artystycznym.

Fot. Witraż de San Urbano, źródło zdjęcia: Wikipedia

Gotyk płomienisty

Inaczej flamboyant, to styl występujący w schyłkowym okresie gotyku. Kierunek ten wyróżniał przesyt detali, a także motywy płomieni oraz rybich pęcherzy w dekoracjach. W gotyku płomienistym występowały jeszcze ostrzejsze łuki, które często przybierały formę tzn. oślego grzbietu. Nurt gotyku płomienistego narodził się we Francji ok. poł. XIV wieku i trwał do ok. XVI wieku.

Fot. Motyw rybiego pęcherza, źródło zdjęcia, Wikipedia, autor zdjęcia Lusitana

Styl perpendykularny

To styl panujący w Wielkiej Brytanii równolegle do gotyku płomienistego. Charakteryzuje go podkreślenie linii prostych, spłaszczone łuki oraz wachlarzowe sklepienia.

Terminy typowe dla gotyku

Gotyk obfituje w wiele określeń, wśród nich warto znać m.in.:

Ośli grzbiet

Inaczej łuk siodłowy, łuk flamboyant. To łuk, który tworzą dwa esowate ramiona.

Maswerk

Geometryczny wzór wykuty w kamieniu lub stworzony z cegieł, wieńczący np. górną część gotyckich okien czy rozety. Występuje także w formie tzw. ślepego maswerku: wtedy jest dekoracją ścian.

Fot. Maswerk w oknach nawy katedry Soissons, źródło zdjęcia: Wikipedia

Rozeta

Pierwotnie oznacza ornament w kształcie róży. W gotyku rozetą nazywano okrągłe okna wypełnione witrażem i zwieńczone maswerkiem.

Fot. Rozeta w katedrze Soissons, Francja, źródło zdjęcia: Wikipedia