Od wieków wiadomo, że prawdziwa sztuka potrzebuje mecenasów. Oczywiście niejeden wybitny artysta tworzył w nędzy, ale dopóki nie został „odkryty”, jego dzieła pozostawały nieznane i co wyjątkowe smutne – nic nie znaczące z perspektywy historii sztuki. Nie inaczej sprawa wygląda w meblarstwie: cenne antyki oraz rewolucje w stylach zwykle miały związek z wpływami możnych.

Styl wiktoriański pod opieką królowej

Wielki wpływ na meblarstwo i sztukę w ogóle niewątpliwe miała królowa Wiktoria oraz jej małżonek, książę Albert. Za czasów ich panowania powstał znany i dość kontrowersyjny styl wiktoriański..

Fot. Królowa Wiktoria i książę Albert z rodziną

Książę Albert wyjątkowo mocno zaangażował się we wspieranie sztuki. Był przewodniczącym Society of Arts, czyli Królewskiego Towarzystwa Wspierania Sztuki, Przedsiębiorczości i Handlu. Został patronem pierwszej wystawy światowej, zwanej „Wielką Wystawą”, która odbyła się w 1851 roku w Crystal Palace. Hala wystawowa była pierwszym pomieszczeniem na świecie zbudowanym z prefabrykantów. Na Wielkiej Wystawie prezentowano nowinki techniczne oraz konstruktorskie, a także dzieła sztuki, w tym meble.

Fot. Wielka Wystawa

Wielką Wystawę zwiedziło ponad 6 mln osób, a zyski z biletów przeznaczono na liczne inwestycje, np. na budowę Muzeum Wiktorii i Alberta, czyli największego muzeum sztuki i Rzemiosła w Londynie. W 2012 roku otwarto tam pierwszą galerię dedykowaną meblom. Bogata kolekcja zawiera np. antyki zaprojektowane przez znanego Chippendala, ale też dużo bardziej wiekowe egzemplarze.

Antyki o niezwykłych kształtach i zdobieniach

Królewska Para na stałe i w wielkim stylu wpisała się w historię i rozwój sztuki oraz nauki Wielkiej Brytanii. Nic więc dziwnego, że styl wiktoriański, panujący równolegle z Wiktorią, zrodził wyjątkowe i niebanalne antyki.

Za czasów Wiktorii Hanowerskiej uważano, że wzornictwo jest bardzo istotne – świadczyły o tym choćby wystawy dzieł z dziedziny zdobnictwa, prezentowane w Muzeum Wiktorii i Alberta. Na styl wiktoriański wpływało aż 5 głównych nurtów, wzbogacających wzornictwo ówczesnych mebli:

1. Epoka elżbietańska – ówczesne antyki często nawiązywały do ery elżbietańskiej
2. Motywy starożytne – w meblach wiktoriańskich często można odnaleźć motywy inspirowane starożytnością, widoczne głównie w kształtach i zdobnictwie.
3. Rokoko – ukochane przez wielu twórców rokoko, znalazło swoje odbicie także w antykach wiktoriańskich. Wpływy rokoko były widoczne przede wszystkim w płynnych kształtach.
4. Motywy natury – ornamentyka wielu mebli z tamtego okresu nawiązywała do natury. Naturalistyczna była także chętnie wówczas wykorzystywana asymetria.
5. Gotyk – nawiązania do gotyku były bardzo popularne w stylu wiktoriańskim.

W okresie wiktoriańskim bardzo rozwinęła się technologia oraz produkcja maszynowa. umożliwiało to np. tworzenie wyjątkowo cienkich oklein (o grubości jedynie 0,6 mm), czy produkcję maszynową rzeźbień wykorzystywanych w dekoracji mebli. Chociaż styl wiktoriański ma zarówno wielu wielbicieli, jak i przeciwników, niewątpliwie miał duży wpływ na rozwój meblarstwa.